E-SPOR MU? OYUN BAĞIMLIĞI MI ?

E-SPOR MU ? OYUN BAĞIMLILIĞI MI ?

Elektronik spor yani kısaltılmış adıyla e-spor bütün dünyada hızla yayılmaya devam ediyor. 450 milyonun üzerinde seyircisi ve bir milyar doların üstünde bir pazarı var. Uzak doğuda ve batıda pek çok ülke e-sporu bir spor olarak kabul etti ve buna yönelik yatırımlar artarak devam ediyor.

E-SPOR NEDİR?

E-spor, insanların çevrimiçi ya da çevrimdışı şekilde eşit şartlarda başladıkları ve herhangi bir ödeme yaparak güç kazanamadıkları oyunlarda rekabet etmesi olarak tanımlanabilir. Bu sebeple her oyun e-spor kapsamında değerlendirilemez. League of Legends, Zula, CS GO ve Dota 2 e-sporla ilgili bazı oyunlardır.

TÜRKİYE’DE E-SPOR

Türkiye’nin ilk e-spor takımı olan Dark Passage 2003 yılında kuruldu. Beşiktaş, Galatasaray ve Fenerbahçe’nin yaklaşık 5 yıldır e-spor takımı var. Türkiye’de e-spor için en önemli adım ise 2018 yılında Türkiye Elektronik Sporlar Federasyonu’nun kurulması diyebiliriz. Türkiye Elektronik Sporlar Federasyonu’nun 2019 verilerine göre Türkeye’de 600’e yakın e-sporcu var.

E-SPORCU NE YAPAR?

E-sporda oyunlar bireysel ya da takımla oynanabilir. Oyunlara katılım oranları çok yüksek olduğu için e-sporcuların çok fazla rakibi vardır. Hatta e-spor rekabetten beslenmektedir. Rekabet arttıkça kazanmak için daha fazla çalışmak gerekir. Bu sebeple e-sporcular oyunları çevrimdışı oynayarak antrenman yapıyor ve oyunu iyi oynayan kişilerin oyun videolarını izleyerek kendilerini geliştirmeye çalışıyor. Antrenmanlar, videolar, turnuvalar derken e-sporcular gününün çoğunu ekran başında geçiriyor. Yakın zamanda Finlandiya’da yapılan bir araştırma e-sporcuların ekran sürelerinin 4 ile 10 saat arasında değiştiğini gösteriyor. Henüz ülkemizde e-sporcuların ekran sürelerini ele alan bir araştırmaya yok; fakat Finlandiya’da yapılan araştırma sonuçlarının ülkemiz için de geçerli olabileceğini düşünebiliriz.

OYUN MU ? BAĞIMLILIK MI?

E-spor sebebiyle günde 10 saate varan ekran süresi ailelerin, öğretmenlerin ve uzmanların aklına “spor mu yapıyor yoksa oyun bağımlısı mı?” sorusunu getiriyor. Bu soruya verilen cevap oldukça önemli. Eğer söz konusu bir bağımlılıksa acilen yardım almak gerekiyor. Peki nasıl anlayacağız bağımlılık olup olmadığını?

Eğer kişi;

v Elektronik oyun oynamak için günlük yaşamdaki sorumluluklarını (okula gitmek, ders çalışmak, işe gitmek, aile ve arkadaşlarla zaman geçirmek..vb) aksatıyorsa ya da hiç yapmıyorsa,

v Elektronik oyun oynayamadığı zaman yoksunluk çekiyorsa, huzursuz oluyorsa ve dikkatini diğer şeylere odaklayamıyorsa,

v Sorumluluklarından kaçmak için oyun oynamayı tercih ediyorsa,

v Ne kadar süre oyun oynadığıyla ilgili ailesine, arkadaşlarına ve öğretmenlerine yalan söylüyorsa bağımlılıkla ilgili şüphe duyabilirsiniz.

Bağımlılıkla ilgili şüphe duyuyorsanız en yakın zamanda bir uzmandan destek almak en doğru karar olacaktır. Çünkü bağımlılık beyin temelli bir hastalıktır ve hasta/danışan hem psikoterapiye hem de ilaç tedavisine ihtiyaç duyuyor olabilir.

E-sporcuların ve uzun saatler boyunca elektronik oyun oynayanların hem bedensel hem de psikolojik olarak sağlıklı bir yaşam sürmeleri için dikkat etmeleri gereken bazı şeyler vardır.

BESLENME

E-sporcular ve uzun saatler boyunca elektronik oyun oynayanlar ekran başında çok zaman geçirmektedir. Ekran başında geçirilen süre zarfında hazır yiyecekler tükettikleri (cips, bisküvi, kek..vb) ve ana öğünlere dikkat etmedikleri söylenebilir. Beslenme konusunda yaşanan bu düzensizlik mide hastalıklarından kansere, obeziteden kalp rahatsızlıklarına varana kadar pek çok hastalığa davetiye çıkarmaktadır. Bu sebeple sağlıklı bir yaşam için oyun esnasında yenen atıştırmalıkların sağlıklı olmasına(meyve, sebze, ev yapımı atıştırmalıklar

.vb) ve bedenin ihtiyaç duyduğu kadar tüketilmesine özen gösterilmelidir. Buna ek olarak ana öğünleri kaçırmamak ve ana öğünlerde sağlıklı besinler tüketmek çok önemlidir.

UYKU

E-sporcular ve uzun saatler boyunca elektronik oyun oynayanlar, çoğu zaman uyuma ve uyanma saatlerini turnuvalara ve twitch yayını /canlı yayın saatlerine göre belirlemektedir. Bu durum e-sporcuların ve uzun saatler boyunca elektronik oyun oynayanların düzenli bir uyku alışkanlığı oluşturmalarını engellemektedir. Oysa kaliteli bir uykunun en önemli unsurlarından biri uykunun düzenidir. Uyku kalitesinin düşmesi; dikkat, algı ve refleks gibi özelliklerin verimini düşürmektedir. Aslında böyle bakıldığında uyku kalitesi düşük bir e-sporcunun başarılı olması mümkün değildir. Buradan hareketle TURNUVAYA GÖRE UYKU DÜZENİ belirlemek yerine, UYKU DÜZENİNE GÖRE TURNUVALARI TERCİH ETMEK hem başarılı bir oyuncu olmayı hem de mışıl mışıl bir uyku uyumayı sağlayabilir.

BEDEN SAĞLIĞI

E-sporcular ve uzun saatler boyunca elektronik oyun oynayanlar, ekran başında çok zaman geçirdikleri için hareketsiz kalırlar. Hareketsizlik obezite başta olmak üzere pek çok hastalıkla yakından ilişkilidir. Bu sebeple e-sporcular ilgi ve yeteneklerine göre günlük ve haftalık egzersiz ve spor yapmalıdırlar.

İLİŞKİLER

İnsan olduğumuz için doğamız gereği hepimiz ilişki kurma eğilimindeyiz. Hatta ilişki kurmak ve kurduğumuz bu ilişkilerden doyum almak en temel ihtiyaçlarımızdan biridir. İlişkiler yoluyla sevgi, saygı, aidiyet ve güven gibi psikolojik ihtiyaçlarımızı karşılarız. Eminim ki elektronik oyun oynayan insanlar için de ilişkiler çok önemlidir; fakat yaptığım kişisel gözlemler, uzun saatler boyunca elektronik oyun oynayanların gerçek ilişkilerini (aile,arkadaş akraba..vb) ihmal ettiği yönünde. Elektronik oyun oynayanlar zaten zamanlarının çoğunu ekran başında geçirdikleri için yakın ilişkileri (aile içi ilişkiler, arkadaşlar ve romantik ilişkiler) zarar görmektedir. Çünkü elektronik oyuncular ilişkilerine zaman ayırmak yerine oyun oynamayı tercih ederler. Aynı zamanda oyundan tanıştıkları sanal arkadaşları vardır ama bu arkadaşlıklar gerçek ilişkiler gibi değildir. Sevgi, saygı, aidiyet ve güven gibi ilişkisel ihtiyaçlarımıza tam anlamıyla cevap vermez. Bu sebeple elektronik oyun oynayan kişilerin ilişkilerine zaman ayırması, arkadaşlarıyla ve ailesiyle kaliteli zaman geçirmesi sağlıklı bir yaşam sürmesi açısından oldukça önemlidir.

BAŞARI

Elektronik oyun oynayan kişiler gerçek yaşamda da başarılı olmak ister. Birer meslek hayalleri vardır ve başarı duygusunu tatmaya ihtiyaç duyarlar. Başarı ancak çaba göstererek ve mücadele ederek kazanılabilen bir şeydir. Bu sebeple elektronik oyun oynayan kişilerin gerçek yaşamdaki hedeflerini belirlemeleri ve bu hedeflere ulaşmak için planlar yapmaları gerekmektedir. Bütün zamanını elektronik oyunlara harcamak yerine ihtiyaçlarını karşılamak için dengeli planlar yaparak hem elektronik oyuna hem ilişkilere hem başarıya hem de beden sağlığına zaman ayırmak mümkün.

Eğlenceli oyunlar :)